Als bewindvoerder ben je verantwoordelijk voor het beheer van het vermogen van je cliënt. Wanneer jouw cliënt aanspraak maakt op een erfenis, is het belangrijk om zorgvuldig te handelen. In principe zal je als bewindvoerder de erfenis beneficiair aanvaarden, om de cliënt te beschermen tegen eventuele schulden van de overledene. Maar wat houdt het beneficiair aanvaarden precies in? En hoe gaat het in z’n werk? In dit blog stellen we zeven vragen aan notaris Janien Zomer over het beneficiair aanvaarden van een erfenis door de bewindvoerder namens een cliënt. 

1. Wat houdt het beneficiair aanvaarden van een erfenis precies in?

“Het beneficiair aanvaarden van een erfenis betekent dat de erfgenaam de erfenis aanvaardt, maar slechts onder voorbehoud. Dit houdt in dat de erfgenaam de erfenis aanvaardt, maar dat hij niet persoonlijk aansprakelijk is voor eventuele schulden die groter zijn dan de waarde van de erfenis. De erfgenaam zal eerst de schulden van de overledene moeten betalen uit de erfenis, voordat hij zelf iets uit de erfenis mag ontvangen. Als er na het betalen van de schulden nog geld overblijft, dan ontvangt de erfgenaam dat bedrag.”

2. Wat zijn de gevolgen van het beneficiair aanvaarden van een erfenis?

“Bij het beneficiair aanvaarden van een erfenis is de erfgenaam niet aansprakelijk voor eventuele schulden van de overledene die groter zijn dan de waarde van de erfenis. Dus: als er meer schulden zijn dan bezittingen in de erfenis, dan hoeft de erfgenaam niet met eigen vermogen bij te springen om de schulden te betalen. De erfgenaam is ook niet aansprakelijk voor eventuele toekomstige schulden van de overledene. Bijvoorbeeld rentetermijnen die verschijnen na het overlijden, op een schuld die door de overledene was aangegaan.

Als de erfenis eenmaal beneficiair aanvaard is, dan is het niet meer mogelijk de erfenis te verwerpen of zuiver te aanvaarden.”

3. Moet de bewindvoerder toestemming vragen aan de rechter om de erfenis beneficiair te aanvaarden?

“Nee, de bewindvoerder heeft geen toestemming nodig van de rechter om de erfenis beneficiair te aanvaarden. Dit is een beslissing die de bewindvoerder zelfstandig kan nemen. Wel moet de bewindvoerder zorgvuldig onderzoek doen naar de omvang van de erfenis en de schulden van de overledene, om te bepalen of het verstandig is om de erfenis beneficiair te aanvaarden.

Soms is het namelijk verstandiger om te verwerpen. En zuiver aanvaarden kan ook, mits de cliënt wilsbekwaam is en toestemming geeft.

Omdat beneficiaire aanvaarding verplicht tot een formele (lees: ingewikkelde en duurdere) afwikkeling, is het niet altijd “baat het niet, dan schaadt het niet”.

“Baat het niet, dan schaadt het niet gaat niet altijd op voor beneficiaire aanvaarding”

4. Hoe wordt de omvang van de erfenis vastgesteld bij beneficiair aanvaarden?

“De omvang van de erfenis wordt vastgesteld door alle activa
en passiva van de overledene in kaart te brengen. De activa zijn de bezittingen
van de overledene, zoals geld, vastgoed en waardevolle spullen. De passiva zijn
de schulden van de overledene, zoals openstaande rekeningen, leningen en
belastingschulden. De waarde van de erfenis is het verschil tussen de activa en
passiva.”

5. In welke situatie kun je als bewindvoerder kiezen voor zuiver aanvaarden of verwerpen, in plaats van beneficiair aanvaarden?

“Verwerpen ligt voor de hand als er heel veel schulden zijn. Of als de familie een wespennest is en het niet in het belang van cliënt is om daarin te worden betrokken. Overigens, als je wilt verwerpen en je cliënt is niet wilsbekwaam, dan moet je wel eerst naar de rechter.

Zuiver aanvaarden kan ook, mits de cliënt wilsbekwaam is en toestemming geeft. Hier zou ik heeeel voorzichtig mee zijn als bewindvoerder. Dit zou ik alleen maar doen als je zeker weet dat de nalatenschap ruim positief is en je cliënt schriftelijk toestemming geeft voor zuivere aanvaarding.”

“Wees heel voorzichtig met zuiver aanvaarden”

6. Kan een beneficiair aanvaarde erfenis toch nog leiden tot aansprakelijkheid van de erfgenaam?

“Ja, dat kan. Als je je niet houdt aan de voorschriften van de wettelijke vereffening, dan verspeel je de bescherming van de beneficiaire aanvaarding. Beneficiaire aanvaarding is dus nog maar het begin, daarna begint de afwikkeling pas. Alle erfgenamen zijn daarvoor verantwoordelijk, dus hier heb je als bewindvoerder ook een verantwoordelijkheid in. Tenzij de erfgenaam zelf aansprakelijk is voor bepaalde schulden van de overledene, bijvoorbeeld omdat hij mede-eigenaar was van een bedrijf dat schulden heeft gemaakt. In dat geval kan de erfgenaam wel aansprakelijk gesteld worden voor die specifieke schulden, maar niet voor andere schulden van de overledene die groter zijn dan de waarde van de erfenis.”

7. Hoe zit het met de aansprakelijkheid van de bewindvoerder als deze namens de cliënt een erfenis beneficiair aanvaardt?

“Als een bewindvoerder namens de cliënt een erfenis beneficiair aanvaardt, dan is de bewindvoerder in principe niet persoonlijk aansprakelijk voor eventuele schulden van de overledene die niet uit de erfenis kunnen worden betaald. Dit betekent dat de bewindvoerder niet met eigen geld of bezittingen aansprakelijk gesteld kan worden voor eventuele tekorten in de nalatenschap.

Wel kan de bewindvoerder aansprakelijk gesteld worden als hij onzorgvuldig heeft gehandeld bij de afwikkeling van de erfenis. Of als de bewindvoerder de erfenis niet op de juiste wijze heeft afgewikkeld. In dat geval kan de bewindvoerder door de schuldeisers of erfgenamen aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schade die hierdoor is ontstaan.
Het is daarom belangrijk dat je als bewindvoerder zorgvuldig te werk gaat en de erfenis op de juiste wijze afwikkelt. Stel bijvoorbeeld tijdig een boedelbeschrijving op en informeer schuldeisers. Als blijkt dat de nalatenschap negatief is moet je dat zsm melden bij de kantonrechter. Die schrijft vervolgens voor welke stappen moeten worden gezet. Bij twijfel of onduidelijkheden is het verstandig om juridisch advies in te winnen”

Meer weten?

Het afwikkelen van een erfenis vraagt om specifieke kennis. Wil je meer weten over dit onderwerp? In de training “Beschermingsbewind en de valkuilen van een nalatenschap” neemt mr. Janien Zomer je aan de hand van een uitgebreide casus mee door het erfrecht en wat dat voor jou betekent als bewindvoerder.

Volgende maand: is het glas half vol of half leeg?

Volgende maand krijg je in ons blog 5 tips voor effectief mailcontact. 
Heb jij zelf een vraagstuk dat je in dit blog behandeld wilt zien? Mail dan naar lieselot@bewindsupport.nl.